کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

تحولات اخیر افغانستان و به صدا درآمدن زنگ خطر برای آسیای مرکزی

5 خرداد 1395 ساعت 12:00

مولف : ایگور پانکراتینکو

مسئله داعش به عنوان خطری که می‌تواند روزی به مسئله‌ای جدی برای آسیای مرکزی مبدل شود، اکنون به مسئله‌ای انحرافی در جهت تامین منافع سیاسی نهادها و سازمان‌ها و کشورها تبدیل یافته است و این موضوع، صدای زنگ خطر را بیش از گذشته به گوش می‌رساند.


ایران شرقی/ 15 سال پیش آمریکا در جهت حذف بن لادن مهمترین و پر سر و صداترین عملیات دهه‌های اخیر را در جبهه افغان- پاکستان انجام داد.
طی این روزها نیز، در اثر ضربات و حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی، ملا اختر منصور رهبر جنبش طالبان نیز از بین رفت و واشنگتن امیدوار شد که دراثر این عملکرد خود، نقشه تحولات جنگی در افغانستان را به نفع خود تغییر دهد.
اما، به موازات این رویداد کارشناسان معتقد بر تقویت جبهه داعش در افغانستان هستند. برخی از کارشناسان از این عقیده نیز فراتر رفته و اظهار می‌دارند که در تبعات این رویداد، نه تنها شاهد تحریک بیشتر نیروهای افراطی محلی خواهیم بود، بلکه  نظاره گر یک جنگ سیاسی و گسترده در قلمرو کشورهای آسیای مرکزی  نیز خواهیم شد.
در همین حال، به نظر می‌رسد که مسکو نیز از ایجاد چنین جنگی هراس داشته که در دو ماه گذشته رهبران سازمان پیمان امنیت جمعی که متشکل از کشورهای بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان و روسیه و تاجیکستان است، بارها بر افزایش تعداد جنگجویان داعش در افغانستان و عبور از مرز 10 هزار نفر خبر می‌دهند. آنان همچنین می‌گویند داعش روز بروز به مرزهای آسیای مرکزی نزدیک و نزدیک تر می‌شود.
اما تا به امروز اطلاعات دقیق و موثقی از حضور داعش در افغانستان وجود ندارد اینکه این گروه دارای چگونه ساختاری در فضای فعلی امنیتی افغانستان است، هنوز مبهم است. همچنین تا به امروز هم هیچ گروه افراطی و تروریستی دیگری که اثبات شود که از نام و "برند" داعش استفاده می کند و با هسته مرکزی داعش در ارتباط است  تایید نشده است.
اقدامات افراط گرایانه و تروریستی این گروه افراطی تا به امروز، بیشتر از اینکه جنبه عملیاتی و راهبردی داشته باشد، بیشتر افزایش پرستیژ و اعتبار در بین رقبای تروریست محلی را مد نظر داشته است.
اینان مالیات بر جهاد را به مردم پیشنهاد می‌کنند درست مثل یک تاجر و دکاندار که جنس خود را تبلیغ کرده و در برابر سوال مردم که چرا باید به شما مالیات پرداخت شود خود را از منصوبان دولت اسلامی می‌نامند.
در این شرایط، البته که گروه داعش و اطرافیان البغدادی از سو استفاده برخی در افغانستان از نام و برند آنان کاملا آگاهند.. ولی به دو دلیل هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند:
اول اینکه اینها امکانات مناسبی در رابطه با مجازات آنها ندارند. دوم اینکه از نظر تبلیغاتی اینچنین وضعیتی به نفع داعش است زیرا علیرغم اظهارات امریکا و روسیه در جهت شکست داعش و در هم شکستن جبهه های تروریستی، آنان همچنان خطر رساندن خود به آسیای مرکزی را بیش از گذشته به گوش جهانیان می‌رسانند.
اما این تبلیغات موقتی است و در آینده برای داعش مشکلات بزرگی ایجاد خواهد شد زیرا به  حیثیت و اعتبار اسلامیستها آسیب بزرگی وارد خواهد شد زیرا مقامات این کشورها و رهبران سازمان پیمان امنیت جمعی به خوبی از عدم وجود ارتباط مستقیم گروه داعش درافغانستان با هسته مرکزی این گروه تروریستی آگاهند.
در حال حاضر داعش به دنبال انجام عملیات کاملا تهاجمی در سوریه و عراق است و به موازات آن برخی از آنها در لیبی و برخی در نیجریه فعالند. و این در حالی است که دبیر کل سازمان پیمان امنیت جمعی کاملا یک موضوع متناقضی راعنوان می‌کند و می‌گوید که نیروهای داعش از سمت سوریه و عراق به طرف افغانستان در حال حرکت هستند. البته که این موضوع، هم دارای بخشی از واقعیت و هم دارای ملاحظاتی برای استفاده‌های سیاسی است.
سازمان پیمان امنیت جمعی در حال حاضر در یک بحران سخت قرار گرفته است این ارگان کاملا دکوری و تزیینی  اکنون دیگر قادر به نفوذ در کشورهای منطقه نیست. تمامی نشستهای ضد تروریستی و همایشهای رزمی حالت ظاهری دارند. این ارگان تاثیر گذاری خود را از دست داده است و به یک نهاد ناظر سطح خود را با افت شدید مواجه می‌بیند.
در این حالت، اگر اسطوره داعش درافغانستان حفظ شود، علیرغم برخی خطرات واقعی که متوجه آسیای مرکزی خواهد شد، اما مزایایی نیز برای این سازمان در پی خواهد داشت.
همچنان که این اسطوره در کنار خطرات پرشمار، برای مقامات کشورهای آسیای مرکزی دارای مزایای خاصی است از این نظر اینکه رهبران بیشکک و دوشنبه به این بهانه می توانند کمکهای نظامی بیشتری را تقاضا کنند و از طرف دیگر فرصت بیشتری را برای سرکوب  مخالفین  سیاسی و نیروی اپوزیسیون  پیدا خواهند کرد که به بهانه مبارزه با تروریسم و افراط گرایی مانع بروز فعالیت انها شوند.
با این حربه مقامات اپوزیسیون را متهم به کودتا و براندازی حکومت کرده و آنها را زندانی و در نتیجه از مسکو تقاضاهای بیشتری برای کمک می‌کنند.
در این فضا، مبارزه با داعش اکنون به صورت یک مد درآمده است. خطری که می‌تواند روزی به مسئله جدی برای آسیای مرکزی مبدل شود، اکنون به مسئله‌ای انحرافی در جهت تامین منافع سیاسی نهادها و سازمانها و کشورها تبدیل یافته است و این موضوع، صدای زنگ خطر را از سوی هر دو حالت، بیش از گذشته به گوش می‌رساند.


کد مطلب: 220

آدرس مطلب :
https://www.iess.ir/fa/analysis/220/

موسسه مطالعات راهبردي شرق
  https://www.iess.ir