• صفحه نخست
  • پيوندها
  • ارتباط با ما
  • دربارۀ ما
  • آرشيو
  • حوزه مشترکین
جمعه ۳ اسفند ۱۳۹۷ ساعت: ۱۰:۴۳
  • صفحه نخست
  • کشورهای هدف
    • تاجیکستان
    • ترکمنستان
    • قزاقستان
    • ازبکستان
    • قرقیزستان
    • افغانستان
    • حوزه مشترک
  • پراکندگی موضوعی
    • سیاسی
    • امنیتی
    • اقتصادی
    • اجتماعی و فرهنگی
  • بولتن‌نگاری
    • بولتن روزانه
    • بولتن هفتگی
    • گزارشات ویژه
    • گاهنامه
  • شورای علمی
  • پژوهشگران
جستجوی پيشرفته
ترجمه > ازبکستان
تاریخ انتشار
جمعه ۱۸ فروردين ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۲۲
جالب است
۰
آیا در آسیای مرکزی ائتلاف منطقه‌ای ایجاد خواهد شد؟
منطقه آسیای مرکزی باید از لحاظ اقتصادی قابلیت رقابت داشته باشد و از لحاظ سیاسی در شرایط تغییرات ژئوپولیتیک جهانی که اغلب باعث ایجاد هرج و مرج می‌شوند پایدار و باثبات باشد. بنابراین، همکاری در چارچوب آسیای مرکزی افشای پتانسیل اقتصادی کل منطقه و حفاظت موثر در برابر مداخلات خصمانه اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیک مراکز قدیمی و جدید جهانی نفوذ را به دنبال دارد.
آیا در آسیای مرکزی ائتلاف منطقه‌ای ایجاد خواهد شد؟
ایران شرقی/
در نظریه فعالیت سیاست خارجی ازبکستان که زیر نظر "اسلام کریموف" رسما به تصویب رسیده بود، آسیای مرکزی به عنوان اولویت اصلی فعالیت سیاسی خارجی تاشکند در نظر گرفته شده است. استفاده از منابع رودخانه‌های فرامرزی جزء مهم‌ترین وظایف و اهداف سیاست ازبکستان در منطقه بود. فقط مشکل اینجاست که کریموف در عمل این گزینه را محقق نکرده است. تلاش‌های اولیه "شوکت میرضیایف" برای شروع سیاست احیای روابط با همسایگان از جمله تاجیکستان و قرقیزستان، امیدها برای اصلاح و بهبود موقعیت را زنده می‌کند. 
در سپتامبر سال 2016، به دستور میرضیایف، "عبدالعزیز کاملوف"، وزیر امور خارجه به دوشنبه رفت و با امام علی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان دیدار کرد. در اوایل اکتبر سال گذشته، تاجیکستان برای اولین بار پس از سال‌ها هیئت ازبکستان را به حضور پذیرفت. طرفین همکاری در حوزه انرژی، آب، حمل و نقل جاده‌ای و راه‌آهن را مورد بحث و بررسی قرار دادند. در پایان همان ماه، کارآفرینان ازبکستان از منطقه "سغد" در تاجیکستان دیدن کردند. در دسامبر سال 2016، پس از رسیدن میرضیایف به قدرت، "الماس بیک آتامبایف"، رئیس‌جمهور قرقیزستان برای اولین بار پس از 8 سال به ازبکستان سفر کرد.
دیپلماسی روابط شخصی
قابل توجه است که شوکت میرضیایف برای اولین سفر‌های رسمی خود، کشورهایی از منطقه را انتخاب کرده که در حال حاضر اختلاف نظر کمتری با آنها دارد. به عنوان مثال، در روابط با ترکمنستان علاوه بر مسائل اقتصادی، مسائل امنیتی (مخصوصا در راستای تشدید فعالیت شبه‌نظامیان در مرز افغانستان-ترکمنستان) اهمیت زیادی برای تاشکند دارد. به خصوص که قراردادی در مورد دفاع مشترک از مرزها بین "قربانقلی بردی محمداف" و اسلام کریموف در سال 2012 منعقد شده است. روابط شخصی رؤسای جمهور نقش مهمی را در روابط بین کشورها ایفا کرده و به دلیل شخصی بودن شدید سیاست خارجی، یک عامل کلیدی در آسیای مرکزی محسوب می‌شود.
قزاقستان و ازبکستان هم مدت‌ها روابط نزدیک و حسنه‌ای با هم نداشتند. اسلام کریموف چند سال قبل از مرگش سعی داشت روابط نزدیک‌تری با آستانه برقرار کرده و به دلیل وخامت روابطش با تاجیکستان و قرقیزستان (که سعی داشتند پروژه‌های ساخت نیروگاه‌های برق آبی جدید را محقق کنند) یک ائتلاف پیرامون مسئله آب با قزاقستان برقرار نماید. به عبارت دیگر، کریموف عمدتا به مدل رویارویی روابط متقابل با همسایگان متکی بود.
بنابراین سفر شوکت میرضیایف به آستانه از چندین موضع مهم است. اولا اینکه آیا وی می‌تواند روابط شخصی و مشارکتی با رئیس‌جمهور قزاقستان برقرار کند؟ نورسلطان نظربایف و اسلام کریموف، مدت‌ها یکدیگر را به عنوان چهره‌های متعادلی که می‌توانند دیدگاه‌های مختلفی در مورد مسائل مختلف داشته باشند، اما هنوز هم به موقعیت شریک خود احترام بگذارند، در نظر می‌گرفتند.
دوما اینکه تأکید و تمرکز بیشتر بر روی چه چیزی خواهد بود؟ آیا فقط بر روابط اقتصادی دو جانبه خواهد بود؟ در حال حاضر نمی‌توان این روابط را پرثمر نامید. حتی با توجه به اطلاعات رسمی مربوط به نتایج سال 2015، معاملات تجاری بین دو کشور به 3 میلیارد دلار رسید و این رقم در سال 2016 تا 2 میلیارد دلار کاهش یافت. قزاقستان و ازبکستان در حال حاضر، ایجاد منطقه مشترک اقتصادی را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند. سوما اینکه آیا رؤسای جمهور تا حدی پیش می‌روند که ایده قدیمی رئیس‌جمهور قزاقستان مبنی بر ایجاد ائتلاف منطقه‌ای را احیا کنند؟ به خصوص که از سال‌های 1990 چندین بار تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته است.
تجزیه و تحلیل گذشته نگر طرح‌های همگرایانه در آسیای مرکزی
 
طرح تاریخ مورد حمایت پوشش جغرافیایی نتیجه
  1. فضای اقتصادی واحد
30/4/1994 قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و از سال 1998 تاجیکستان کشورهای آسیای مرکزی به جز ترکمنستان تبدیل به جامعه اقتصادی آسیای مرکزی
  1. قرارداد “4+N” (تقویت همگرایی در حوزه‌های اقتصادی و بشردوستانه)
1996 قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، بلاروس قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، بلاروس یکی از اولین سنگ‌ها در پایه و اساس اتحادیه اقتصادی اوراسیا
"جامعه اقتصادی آسیای مرکزی"
 
1998 قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان کشورهای آسیای مرکزی به جز ترکمنستان تبدیل به سازمان همکاری آسیای مرکزی
  1. قرارداد مربوط به همکاری اتحادیه اروپا با کشورهای آسیای مرکزی
1999 قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان+ اتحادیه اروپا قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان+ اتحادیه اروپا سطح کیفی جدید همکاری با اروپا.
  1. سازمان همکاری آسیای مرکزی
28/2/2002 قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان کشورهای آسیای مرکزی به جز ترکمنستان ورود به اتحادیه اقتصادی اوراسیا
  1. طرح "همکاری اقتصادی منطقه‌ای در آسیای مرکزی"
1997 بانک توسعه آسیا، بانک بازسازی و توسعه اروپا، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، بانک توسعه اسلامی و طرح توسعه سازمان ملل متحد کشورهای آسیای مرکزی (به جز ترکمنستان)، افغانستان، مغولستان، چین پرو‌ژه‌های موفق در برقراری روابط اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی با کشورهای آسیایی
7 اتحاد کشورهای آسیای مرکزی 2005 قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان تمام کشورهای آسیای مرکزی این طرح همچنان در سطح پیش‌نویس باقی مانده است
 
 
بحران هویت منطقه‌ای
عدم موفقیت اکثر این پروژه‌ها با فقدان هویت منطقه‌ای در این کشورها در ارتباط بود. اکثر کشورهای آسیای مرکزی چشم‌اندازهای خود را با چشم اندازهای توسعه کل منطقه مرتبط نمی‌دانستند. حتی قزاقستان پس از مأیوس شدن از تلاش برای ایجاد ائتلاف منطقه‌ای، با گذشت زمان خود را بیشتر به عنوان یک دولت اوراسیایی در نظر می‌گرفت تا آسیای مرکزی. هم مدل‌های مختلف توسعه اقتصادی طراحی شده توسط کشورهای منطقه و هم فرمت‌های مختلف سیاسی با درجات مختلفی از باز بودن به سوی جهان، مانع همگرایی در آسیای مرکزی می‌شدند. علاوه بر این، همانطور که روش جهانی نشان می‌دهد، رژیم های استبدادی کمتر از رژیم‌های دموکراتیک به همکاری تمایل دارند. ادعاهای ارضی متقابل و اختلاف نظرها بر سر منابع آبی از همینجا سرچشمه می‌گیرد.
در نهایت، وجود پنج سیستم سیاسی و اجتماعی-اقتصادی خاص در منطقه به یکی از عوامل خطر در آسیای مرکزی تبدیل شده است. علاوه بر این، همه بازیکنان ژئوپلیتیک به اینکه کشورهای آسیای مرکزی روند همکاری را تسریع بخشند علاقه‌ای ندارند. درگیری‌های متعدد در منطقه - یک ابزار مناسب برای نظارت جداگانه بر هر یک از کشورها از خارج است.
از میان بازیکنان ژئوپلتیکی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در حوزه‌های اقتصادی، ایدئولوژیک و نظامی-سیاسی منطقه  حضور دارند، می‌توان به روسیه، چین، آمریکا، ایران و عربستان سعودی اشاره کرد. تمام آنها به روابط دوجانبه با هر یک از کشورهای آسیای مرکزی بیشتر از موضع قوی کشورها پیرامون مسائل منطقه‌ای علاقمندند.
به عبارت ساده، برای مسکو، پکن و واشنگتن اصل قدیمی "تفرقه بینداز و حکومت کن!" ارجحیت دارد. البته، برای روسیه و چین، ثبات در منطقه - یک عامل مهم محسوب می‌شود. اما آنها این ثبات را از طریق حمایت نخبگان سیاسی وفادار فراهم می‌کنند. برخی از آنها بیشتر به دنبال حمایت نظامی-سیاسی و اقتصادی از خارج بودند تا برقراری روابط با همسایگان. بنابراین، جای تعجب نیست که بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی، ضمن ورود به سازمان همکاری شانگهای، بتوانند مشکلات مرزی با چین را حل و فصل کنند و مرزهای داخل منطقه را به منبع دائمی تنش تبدیل نمایند.
زمانی که در فضای پساشوروی چندین اتحادیه منطقه‌ای با اهداف خاص وجود دارد (اتحادیه‌هایی که در آنها روسیه و چین سعی دارند نقش اولیه را ایفا ‌کنند) "جدایی‌طلبی همگرایانه" یک مسئله خاص است. کشورهای آسیای مرکزی باید همکاری منطقه‌ای را به منظور گیر نیفتادن در فرآیندهای اقتصادی جهانی تقویت کنند. این تا حد زیادی به سیاست منطقه‌ای شایسته این کشورها بستگی دارد. به هر حال، در نظریه فعالیت سیاسی خارجی ازبکستان نیز بر اینکه مشکلات آسیای مرکزی باید توسط کشورهای منطقه و بدون دخالت نیروهای خارجی حل و فصل شوند، تاکید می‌شود.
در واقع، سخن پیرامون بقای کشورهای منطقه به عنوان فعالان مستقل اقتصادی و سیاسی است. منطقه باید از لحاظ اقتصادی قابلیت رقابت داشته باشد و از لحاظ سیاسی در شرایط  تغییرات ژئوپولیتیک جهانی که اغلب باعث ایجاد هرج و مرج می‌شوند پایدار و باثبات باشد. بنابراین، همکاری در چارچوب آسیای مرکزی افشای پتانسیل اقتصادی کل منطقه و حفاظت موثر در برابر مداخلات خصمانه اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیک مراکز قدیمی و جدید جهانی نفوذ را به دنبال دارد.
انتهای مطلب/.

 

کد خبر:478

اشتراک گذاری
مترجم : موسسه مطالعات ایران شرقی- الهام چرمگی
مرجع : uzxalqharakati
  • عناوین مرتبط
موفقیت‌ها و تناقضات اتحادیه اقتصادی اوراسیا  

چهارشنبه, 13 ارديبهشت 1396 ساعت 11:58

جغرافیای سیاسی پرتنش منطقه و سرنوشت مبهم یک کمربند-یک جاده  

پنجشنبه, 8 تير 1396 ساعت 12:36

«کریدور چین-پاکستان» چه فرصتی به آسیای مرکزی می‌دهد؟  

پنجشنبه, 1 تير 1396 ساعت 12:07

آینده شناسی سازمان همکاری شانگهای  

شنبه, 27 خرداد 1396 ساعت 11:53

نشانه‌های اقتصادی از تغییر راهبردها در آسیای مرکزی  

سه شنبه, 23 خرداد 1396 ساعت 09:50

نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *

 

مقالات تحلیلی

نظری بر علل تاخیر در اجرای پروژه‌های انرژی و حمل‌و‌نقل در آسیای مرکزی
نظری بر علل تاخیر در اجرای پروژه‌های انرژی و حمل‌و‌نقل در آسیای مرکزی
دلایل و زمینه‌های تاریخی و ذهنی عدم تفکیک بین قَزاق‌ها و کازاک‌ها
دلایل و زمینه‌های تاریخی و ذهنی عدم تفکیک بین قَزاق‌ها و کازاک‌ها
اقبال مهاجران کاری آسیای مرکزی به سمت ترکیه؛ علل و پیامدها
اقبال مهاجران کاری آسیای مرکزی به سمت ترکیه؛ علل و پیامدها
انتخابات پارلمانی 1397 افغانستان؛ برآیند و آرایش نمایندگان
انتخابات پارلمانی 1397 افغانستان؛ برآیند و آرایش نمایندگان

یادداشت

درنگی بر انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و ساختار تیم‌ها
درنگی بر انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و ساختار تیم‌ها
پاکستان پول چه چیزی را از اعراب می‌گیرد؟
پاکستان پول چه چیزی را از اعراب می‌گیرد؟
افغانستان پلی مابین آسیای مرکزی و آسیای جنوبی
افغانستان پلی مابین آسیای مرکزی و آسیای جنوبی
نظری بر روندهای آتی آسیای مرکزی در سال 2019
نظری بر روندهای آتی آسیای مرکزی در سال 2019

گفت و گو

مذاکرات صلح؛ رویکرد آمریکا، نقش همسایگان و آینده نظام سیاسی افغانستان
مذاکرات صلح؛ رویکرد آمریکا، نقش همسایگان و آینده نظام سیاسی افغانستان
تاثیر ژئوپلیتیک بندر چابهار در معادلات قدرت‌های بزرگ
تاثیر ژئوپلیتیک بندر چابهار در معادلات قدرت‌های بزرگ
بررسی وضعیت سیاسی افغانستان در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی
بررسی وضعیت سیاسی افغانستان در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی
بررسی ابعاد تحلیلی و پنهان سفر میرضیایف به دهلی نو
بررسی ابعاد تحلیلی و پنهان سفر میرضیایف به دهلی نو

گزارشات ترجمه ای

مروری بر سطح و آینده همکاری نظامی ازبکستان و آمریکا
مروری بر سطح و آینده همکاری نظامی ازبکستان و آمریکا
تفسیری بر مذاکرات آمریکا - طالبان
تفسیری بر مذاکرات آمریکا - طالبان
تهدیداتی برای توسعه پایدار تاجیکستان
تهدیداتی برای توسعه پایدار تاجیکستان
چین و هند در آسیای مرکزی؛ رقابت یا همگرایی؟
چین و هند در آسیای مرکزی؛ رقابت یا همگرایی؟
 
  • صفحه نخست
  • کشورهای هدف
  • پراکندگی موضوعی
  • بولتن‌نگاری
  • شورای علمی
  • پژوهشگران
  • صفحه نخست
  • پيوندها
  • ارتباط با ما
  • دربارۀ ما
  • آرشيو
  • حوزه مشترکین
جستجوی پيشرفته
نقل و نشر مطالب با ذکر منبع آزاد است
توليد شده توسط نرم افزار جامع ”استوديو خبر“